Turystyka

Joannici i ich zamki

zamek Joannitów w Swobnicy

Joannici byli jednym z trzech dużych zakonów rycerskich obecnych na ziemiach współcześnie należących do Polski. Nie budowali zamków tak, jak Krzyżacy, le pozostawili po sobie sporo pamiątek. Zakon Joannitów miał swoje państwo, ale w basenie morza śródziemnego. Od początków XVI wieku osiedli na Malcie, stąd zaczęto mówić na nich Kawalerowie Maltańscy. W północnozachodniej Polsce było kilka komandorii Joannickich. Po rozwiązaniu zakonu Templariuszy, część majątków przejęli Joannici i w pierwszej połowie XIV wieku komandorii joannitów po obu stronach Odry było bardzo dużo. W sposób naturalny dążyli oni do skupiania się pod wspólnym przywództwem, a jednocześnie uzależniali się od władców Brandenburgii. To interesujący zabieg, ponieważ tworzący się w XIV wieku Baliwat Brandenburski zrzeszał komandorie Joannitów, z których większość była położona poza granicami Brandenburgii. Dawało to margrabiom Brandenburgii realny wpływ na to co działo się w sąsiednich państwach.

Joannici budowali zamki w swoich komandoriach, czym różnili się od Templariuszy. Nie powstało ich wiele, ale kilka przetrwało do dzisiaj, chociaż trzeba przyznać, że w różnym stanie. Najbardziej znany jest zamek Joannitów w Łagowie Lubuskim, który zachował się w całości i nie został zniszczony po II wojnie światowej. Największym zamkiem Joannitów jest zamek w Swobnicy. Jego budowa wiąże się z konfliktem Joannitów pomorskiej komandorii w Rurce z miastem Chojna w Nowej Marchii i tamtejszym rycerstwem. Transgraniczny konflikt doprowadził do napadu na komandorie w Rurce i jej ograbieniu, a przy okazji uwięzieniu komandora Joannitów. Była to słynna sprawa w drugiej połowie XIV wieku, a w jej rozwiązanie angażował się papież i cesarz. W końcu Joannitom oddano satysfakcję, ale woleli oni przenieść się nieco dalej od granicy. Uzyskali zgodę księcia szczecińskiego na budowę zamku w Swobnicy i tam przenieśli swoją komandorię. Swobnica to było doskonałe miejsce na nową siedzibę, ponieważ leżała dalej od granicy, a zamek zbudowano nad jeziorem, dzięki czemu można było otoczyć fosą. Już pod koniec XIV wieku zamek był w zasadzie gotowy. Przez lata go rozbudowywano, ale po wojnie trzydziestoletniej Joannici zmuszeni byli opuścić Swobnicę. Zamek ostatecznie dostał się w ręce Hohenzollernów, którzy przebudowali go na pałac, zachowując zamkowy wygląd zewnętrzny i modernizując wnętrza w stylu barokowym. Resztki tych zdobień można podziwiać do dzisiaj w zrujnowanym zamku w Swobnicy.